zondag 13 januari 2013

De horizon


Daniël Lohues is een Drent. Daar schaamt hij zich geen moment voor. Voor hem is ‘Drent’ geen scheldwoord. Evenmin een geuzennaam. Hij is het gewoon. Drenthe is zijn thuisprovincie. Erica zijn uitvalbasis.
Lohues vindt het niet erg om Drent te zijn. Sterker nog, dankzij zijn inspanningen met onder meer Skik en de Louisiana Blues Club is het Drents als muziektaal geaccepteerd. De periferie is geworden tot de buitenwijk van de Randstad.
Zo lijkt het, maar zo is het niet.
Regelmatig laat Lohues zich uit over de rust en de vlakte van Drenthe. Dat doet de liedjessmid op geheel eigen wijze. In zijn liedjes, maar ook in zijn columns. Elk weekend verschijnt van hem een stukje tekst in Dagblad van het Noorden.
In zijn teksten roemt Lohues het Drentse landschap. Een provincie waarin het platteland nog plat is. Waar boerderijen het landschap bepalen. En niet elke hectare een eigen windmolen heeft. In Drente kan dat nog.
Gewoon even kijken naar de horizon.
Ik zou er bijna door verhuizen. Naar het land van Lohues. De horizon van Daniël. De fietspaden van Skik.
Maar dat hoeft niet. Wat Lohues beschrijft over Drenthe, herken ik in mijn eigen provincie Friesland. Het Drentse landschap is vergelijkbaar met het Friese. Hoewel Friesland meer water heeft. Maar De Kast heeft nog niet dezelfde liedjes geschreven als Lohues.

woensdag 9 januari 2013

Leeuwarder geschiedenis


Wat weet ik van de geschiedenis van Leeuwarden? Ik weet van de Friese tak van de Oranjes. En dat het de start en finish van de Elfstedentocht is. En dat de Blokhuispoort de oude gevangenis van Leeuwarden is.
Ik fiets regelmatig langs de Blokhuispoort. De lange muur van het gebouw is mij eerder nooit echt opgevallen. Tot een paar weken terug bloemen en een krans waren neergelegd bij de muur, bijna aan de achterkant.
Wat die bloemen te betekenen hadden, wist ik niet. Ik vermoedde een auto-ongeluk of iets dergelijks. Na zo’n ongeluk maken nabestaanden nog wel een monumentje voor de dode. Voor ik er erg in had, waren de bloemen ook al weer weg.
Tijd dus om eens op onderzoek uit te gaan. Daar stond ik, op een klein stukje met vierkante stenen belegde grond. Tegen de Blokhuispoort aan, met aan weerszijden van de stenen grond bosjes.
De plaquette aan de muur vertelde niet dat het om een auto-ongeluk was, dat er een monumentje was. Dit monumentje is ter nagedachtenis aan 8 december 1944. Toen werden 51 verzetsstrijders uit de gevangenis bevrijd door de knokploeg. Vier maanden later reden de Canadezen over de Groningerstraatweg om Leeuwarden te bevrijden.
Een stukje geschiedenis vandaag. Ik ben weer wat wijzer geworden over mijn nieuwe stad.

maandag 7 januari 2013

Schrijven


Is schrijven moeilijk? Zoiets moet je natuurlijk niet vragen aan iemand die zelf veel schrijft. Alsof je een chirurg vraagt of het opereren van patiënten moeilijk is. Dat zal een chirurg niet vinden, zeker niet als die dokter al ervaren is.
Werk is werk, en daar ben je bedreven is. Je werk, het schrijven in dit geval, kan uiteraard wel eens tegen zitten. Je hebt er wel eens een lastige dag tussen zitten. Maar er is geen dag zo lastig of die dag wordt gecompenseerd door een betere dag.
Schrijven is niet zo moeilijk. Het schrijversvak is misschien het enige beroep dat zichzelf genereert, mits je het goed doet. Schrijven brengt schrijven voort. Probeer het maar eens: dwing jezelf om een half uur te gaan zitten met als doel om te omschrijven wat er gebeurt.
Reken maar dat je dan na afloop een verhaal hebt.

zondag 6 januari 2013

Zwarte Haan


In de kop van Friesland ligt het dorpje Zwarte Haan. Eigenlijk is Zwarte Haan een gehucht; het dorpje kent zo’n vijftien huizen. Wie bij Zwarte Haan de dijk over klimt, komt op het terrein van de Waddenzee. Aan de overkant ligt Ameland. Ik moest kort denken aan de vondeling van Ameland, het lied van Freek de Jonge en gezongen door Boudewijn de Groot.
Zwarte Haan ligt op een kruising van twee dijkwegen. Terecht spreekt men in Friesland van ‘dyken’, dieken, dijken, als men over wegen spreekt. Immers, op de rug van de dijk is het prachtig rijden.
En fietsen. Want het uitzicht is schitterend om naar te kijken.
De wegen. Zo langs de Waddenzee trekt de Zeedijk. Op de Zeedijk is de Nieuwebildtdijk. Op dat kruispunt is Zwarte Haan. Het gehucht heeft ook een restaurant.
Mooie naam, Zwarte Haan. Net zoals Nije Altoenae, een dorp tussen Zwarte Haan en Leeuwarden. Of neem Beetgum en Beetgummermolen. Namen die zonder meer tot de verbeelding spreken.
En dan te bedenken dat ik nog maar sinds kort in dit deel van Friesland woon. Er valt nog veel te ontdekken.

zaterdag 5 januari 2013

Beautiful in Beaufort-Wes

Sinds afgelopen week ben ik in de ban van Zuid-Afrika. Dat komt door Martin Bril. De overleden schrijver attendeerde me in 'Man uit de verte' op Gert Vlok Nel. Nel is een dichter/zanger uit Zuid-Afrika. Met een vrij bescheiden oeuvre: slechts één dichtbundel en twee cd's. In twintig jaar tijd.
In Nederland heeft Nel een kleine schare fans. Klein, maar trouw. Dat komt onder meer door de aandacht die Bril aan Nel gaf. Maar ook vanwege de documentaire Beautiful in Beaufort-Wes van filmmaker Walter Stokman. De film laat eigenlijk meer Beaufort zien. Met muziek en teksten van Nel.
De documentaire Beautiful in Beaufort-Wes is hier te zien.

donderdag 3 januari 2013

Vittorio


Vittorio is niet de naam van een soort stiefvader. Het is de naam van een croissanterie aan de Voorstreek in Leeuwarden. Open tussen 11 en 18 uur. Ik kom er niet vaak. Als ik er kom, laat ik me graag verrassen.
Want verrast wordt je er zeker.
Vooral de bordjes op de tafeltjes, waarop met krijt een reclame staat geschreven.
Zo stond er een aantal weken geleden de klantentrekker geschreven: “Nu verse muntthee”. Ik vroeg me af of de muntthee dat eerder werd geschonken, dan misschien niet of minder vers zou zijn. Ik ben daar niet achter. Muntthee is not my cup of tea.
Sinds kort is een nieuwe oneliner genoteerd. “Huisgemaakte snert! Ook vegetarisch!”
Ik heb geen idee wat ik me hier bij moet voorstellen. Waarom zou de toevoeging “Ook vegetarisch!” zijn opgeschreven? Waarom moet dat er expliciet bij? Kan huisgemaakte snert niet vegetarisch zijn? Of is de snert vegetarisch gemaakt, zoals de snert eigenlijk huisgemaakt hoort te zijn?
Daar kom je natuurlijk niet uit.
Vittorio. Het klinkt als de opvoeder van Remi.
Maar die heette Vitalis.

dinsdag 1 januari 2013

Hank Williams


Hank Williams is vandaag zestig jaar dood. Zestig jaar. Onderweg naar een optreden, stierf hij op de achterbank van een Cadillac. Een overdosis van morfine en alcohol. De chauffeur die Williams die Nieuwjaarsdag reed, vond het wel erg stil achterin de auto. Een understatement voor wie is overleden. Maar dat wist de chauffeur op dat moment nog niet.
In ‘Man uit de verte’, een postume verhalenbundel van Martin Bril, is een verhaal opgenomen over Hank Williams. In dat verhaal komt een man naar voren, die op zulke hoogten kwam, dat hij net zo diep en misschien nog wel dieper viel. Bril geeft geen antwoorden op de vragen die rijzen bij de dood van een jonge artiest. Slechts 29 jaar werd Williams.
“Het enige lichtpuntje dat gloort,” schrijft Bril, “is de muziek van Williams die je toch weer gaat draaien. Muziek voor melancholieke nachten. ‘A jug of wine to numb my mind / But what good does it do / The jug runs dry but still I cry / I can’t escape from you’. God zou het geschreven kunnen hebben.”
Met die laatste zin refereert Bril aan het begin van zijn verhaal. Williams had ooit gezegd dat liedjesschrijven hem gemakkelijk afging – God schreef het voor hem.
Hank Williams werd geboren in 1923. Amper drie decennia later, met een Wereldoorlog, liefdesverdriet en een strafblad vanwege verdovende middelen, sterft Williams. Een legende is hij geworden. Vanwege zijn leven, zijn liedjes en zijn dood.
Reden voor Fred Eaglesmith om Williams in een van zijn liedjes te noemen. In ‘Alcohol & Pills’ beschrijft Eaglesmith een aantal muzikanten die ten onder zijn gegaan aan alcohol en drugs. Het lied opent met Hank Williams, een jongen uit Montgomery, die niet begrepen werd in Nashville, Tennessee.
In het tussenstuk wordt Williams als enige opnieuw genoemd door Eaglesmith. ‘Sometimes somebody / just doesn’t wake up one day / sometimes it’s a heart attack / sometimes they just don’t say / but they pulled poor old Hank Williams / out of a Cadillac Coupe de Ville / he ended up on alcohol and pills’.



Deze verwijzing vormde voor mij de eerste directe link naar Williams. Ik kende de naam daarvoor al wel, hoewel het meer een naam was in het kader van algemene ontwikkeling. Je hoort een naam, koppelt dat aan belangrijk, en gaat over tot de orde van de dag.
Nog niet beseffend dat zulke namen voor anderen écht heel belangrijk zijn.



Zo’n anderhalf jaar geleden verscheen ‘The lost notebooks’, een cd met verloren gewaande teksten van Williams. Maar zoals het gaat met wijlen artiesten in de breedste zin des woords, verloren is nooit helemaal verloren. Bij geval werd de koffer met de teksten gevonden.
Het waren alleen teksten, geen muziek. De erven Williams vonden in eerste instantie Bob Dylan bereid om voor een aantal teksten de muziek te schrijven. Deze muziek zou dan op ‘The lost notebooks’ verschijnen.
Dat ging niet door, Dylan maakte muziek voor alleen ‘The love that faded’.
De overige elf teksten zijn op muziek gezet door de uitvoerende artiest zelf. Zo zingt Norah Jones ‘How many times have you broken my heart?’, buigt Jack White zich over ‘You know that I know’ en neemt Sheryl Crow ‘Angel mine’ voor haar rekening.
Behalve Dylan, is ook Jakob Dylan te horen. Hij zingt een Jakob Dylan-versie van ‘Oh mama, come home’. Het lied had niet misstaan op ‘Seeing things’, Dylans eerste solo-plaat. Op hetzelfde album is Levon Helm te horen, met ‘You’ll never again be mine’. De muziek schreef Helm met Larry Campbell, die ook de snaarinstrumenten voor zijn rekening neemt in het lied. Larry Campbell, we kennen hem als multi-instrumentalist bij Bob Dylan tussen 1997 en 2004.
‘You’ll never again be mine’ is Helms laatste opgenomen songs. Een jaar later stierf de zingende drummer aan keelkanker.
Het enige lichtpuntje dat blijft, is de muziek van Williams.