Martin Bril

Vandaag is het 35 jaar geleden dat Bob Dylan voor het eerst in Nederland optrad. Het Feyenoord-stadion in Rotterdam, De Kuip, was de plek waar Dylan acte de présence zou geven. Een dubbel-debuut: het was Dylans eerste optreden in Nederland, en De Kuip werd voor het eerst als concert-stadion gebruikt.

Dylan had in die tijd net een nieuwe elpee uitgebracht: Street Legal. Die plaat zou nog moeten uitkomen in Nederland. Het was eind jaren zeventig: internet bestond nog niet, en de wereld draaide minder snel dan drie decennia later.

Eenmaal in Nederland, werd Dylan even kort de toerist. Hij bezocht het Rembrandt-huis (de kunstenaar Dylan) en kwam naar het Anne Frank Huis – onderweg naar Essen las Dylan de Engelstalige editie van Anne Franks dagboek. Zou het joods-zijn hebben opgespeeld bij de zanger? Welke rol speelden het Anne Frank Huis en het dagboek bij Dylans bekering, later dat jaar? Of is er helemaal geen verband?

Tom Willems was in 1978 vijf jaar jong. Uiteraard heeft hij dat concert in De Kuip niet meegemaakt. Zoals hij het zelf zegt: ik zat nog in de zandbak. Toch is het Willems gelukt om van Dylans debuut in Nederland een nauwgezette reconstructie te maken. Mede hierom wordt Willems ‘misschien wel de grootste Dylan-kenner van de lage landen genoemd’.

Waarvan akte.

Vanzelfsprekend was ook ik niet bij Dylan in De Kuip. Ik werd bij lange na nog niet verwacht, laat staan dat er aan mij gedacht werd. Pas een kleine zes jaar na dit concert kwam ik op de wereld. En vanaf dat moment zou het nog achttien jaar duren voordat ik de man zag optreden.

Inmiddels heb ik de schade wat kunnen beperken, hoewel zoiets natuurlijk nooit helemaal lukt. Een verleden dat niet van jou is, kun je je nooit eigen maken. Dat moet je ook niet willen. Belangrijker is om je eigen historie te ontwikkelen.

Niets is mooier dan je eigen gemaakte herinneringen.

Hoe mooi Tom Willems Dylans eerste optreden in Nederland heeft gereconstrueerd, en hoeveel plezier ik ook beleef aan mijn eigen Dylan-concerten, het wringt toch altijd ergens. Niet dat Willems niet kan schrijven. Het is ook niet zo dat ik een geheugen heb als een zeef.

Maar beiden kunnen we niet tippen aan Martin Bril.

De columnist schreef de mooiste stukjes voor de Volkskrant. En de beste verhalen over Bob Dylan. In één van zijn postume boeken, schreef Bril dat hij bezig was met een boek over onze gemeenschappelijke held. In de stijl als De Kleine Keizer, over Napoleon.

Bril heeft dat manuscript nooit kunnen voltooien. Zijn uitgever heeft ooit laten weten dat het Dylan-boek er ook niet komt.

Helaas.

Ik heb niet de illusie dat ik dat boek dan maar moet schrijven.

Maar ik ervaar het gebrek aan Brils boek over Dylan wel als een groot gemis. Vanmiddag las ik een postume verhalenbundel, Het Geluk Dat Gezin Heet. Ik heb genoten van de kleine details, de korte verhalen over een gezinsleven.

Terwijl ik het boek las, dacht ik: het duurt nog heel lang voordat een nieuwe Martin Bril ten tonele is verschenen.